برگی از پیشینة تلاش ایرانیان برای اتحاد مسلمانان

دورة صفویه معمولاً به دورة اختلاف «مذهبی» بین ایران و عثمانی معروف است. ولی تاریخ، برگ­هایی از اتحاد،حسن تفاهم، دوستی و صمیمیت دوکشور مسلمان را با هم دیگر نشان می دهد. بعد از انعقاد معاهده ذهاب (1049ﻫ/ 1639م) بین شاه صفی و سلطان مراد چهارم، عثمانی ها از مخالفت با ایران دست کشیدند. به این ترتیب، تأثیر گذاری عامل «مذهب» که یکی از عوامل اختلاف بین دوکشور بود، تا اندازه ای تخفیف پیدا کرد. در دورة افشاریه، نادرشاه چندین سال با عثمانی جنگید، ولی سرانجام دریافت که باید بین مسلمانان صلح و آشتی برقرار گردد. وی برای تحقق بخشیدن به تألیف بین شیعه و سنی، در سال 1156ﻫ «انجمن دینی نجف» را تشکیل داد و علمای بزرگ و معروف شیعه و سنی کربلا، نجف، حله، بغداد و کاظمین در کنار عالمانی از ایران، بخارا و افغانستان، در آن مجلس بزرگ مشورتی شرکت کردند.